ประวัติหลวงพ่อปาน โสนันโท (พระครูวิหารกิจจานุการ)

ประวัติหลวงพ่อปาน โสนันโท
(พระครูวิหารกิจจานุการ)

“ชีวิตเธอและฉันอาจจะตายก่อนแสงจันทร์ที่มองเห็นในค่ำวันนี้ก็ได้ เรามีอันตรายรอบตัว อันตรายจากสัตว์ร้าย อันตรายจากคนพาล และอันตรายจากลมปราณที่มันอาจจะเกิดหยุดหมุนเวียนเสียเมื่อไรก็ได้ เมื่อมันหยุดเราก็ตาย ตายแล้วจะไปไหน ถ้ามีอารมณ์ฟุ้งซ่านอาจไปอบายภูมิได้ ควรรักษาสมาธิ มีเมตตา และอารมณ์วิปัสสนาที่ไม่มีอารมณ์เกาะ ปล่อยชีวิต

ปล่อยทรัพย์สิน ปล่อยญาติ พวกพ้อง บิดามารดา คิดว่าเราไม่มีอะไร แม้แต่ร่างกายมันก็กำลังจะพัง โลกนี้เป็นทุกข์ เทวโลก พรหมโลกก็ไม่สิ้นทุกข์ พระนิพพานเท่านั้นจะทำให้สิ้นทุกข์ ปลดเสียให้หมด อยู่อย่างคนมีความสุข เรื่องปาฏิหาริย์ของพระบรมธาตุเป็นภาระของฉัน พวกเธอยังมีกำลังอ่อน เชิญท่านอาจจะไม่ปรากฏ ขอให้เธอจงปล่อยให้เป็นภาระของฉัน โน่น! ต้นไม้ใบไม้ที่กำลังร่วงโรยหรือสดใส จงไปพิจารณาให้เป็นวิปัสสนาญาณ วิปัสสนาไม่ใช่เกาะแต่ตำรา จงหาของจริงมาใคร่ครวญ วิปัสสนาท่านให้ดูของจริง ไม่ใช่มัวถ่างตาดูแต่ตำราแล้วก็ติดตำราแจ ของจริงไม่ใช้จะได้อะไรเป็นที่พึ่ง”
คาถาบูชาหลวงพ่อปาน

ตั้งนะโม 3 จบ

พุทธะ มะอะอุ นะโมพุทธายะ (๑ จบ)
วิระทะโย วิระโคนายัง วิระหิงสา วิระทาสี วิระทาสา วิระอิตถิโย
พุทธัสสะ มาณีมามะ พุทธัสสะ สะวา โหม



ประวัติย่อ

หลวงพ่อปานท่านเกิดวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2418 ที่ตำบลบางนมโค อำเภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา บิดาชื่ออาจ มารดาชื่ออิ่ม นามสกุล สุธาวงศ์ ตอนที่ท่านเกิดมามีปานแดงอยู่ที่นิ้วก้อยข้างซ้ายตั้งแต่โคนนิ้วถึงปลายนิ้วคลายปลอกนิ้ว พ่อท่านจึงให้ชื่อว่า "ปาน" ครอบครัวมีฐานะค่อนข้างจะมั่งคั่ง อุปนิสัยของท่านเป็นผู้มีเมตตา รักสงบ ขยัน ช่วยเหลือบิดามารดาทำนา ครั้นเมื่ออายุครบบวช บิดาของท่านพาไปฝากตัวไว้กับหลวงพ่อสุ่น วัดบางปลาหมอ ท่านได้ร่ำเรียนวิชาจากหลวงพ่อสุ่นมากมาย ฝึกจนหมดครบถ้วนทุกอย่าง เมื่อหลวงพ่อปานฝึกกสิณเสร็จท่านก็เรียนกรรมฐานอีก 30 กองจนเสร็จ ในด้านฌานต่างๆ ท่านเรียนจบถึงอรูปฌานภายในปีแรกซึ่งหมายความว่ากรรมฐานถ้าได้ถึง 40 กองแล้วก็ได้อรูปฌานเป็นสมาบัติ 8 หลวงพ่อปานขณะถือเพศบรรพชิตท่านได้สร้างสาธารณาประโยชน์ไว้มากมาย ท่านสร้างโบสถ์ศาลามากกว่า 40 แห่ง พร้อมทั้งสงเคราะห์ชาวบ้านในการรักษาโรค



ปฏิปทาของหลวงพ่อ

- หลวงพ่อปานท่านมีความกตัญญูกตเวทีกับแม่ท่านมาก ทั้งพ่อทั้งแม่นั้นแหละ พ่อก็ดีแม่ก็ดี เวลาป่วยท่านไม่ยอมให้อยู่ที่บ้าน ท่านเอามารักษาตัวที่วัดให้นอนในกุฏิท่าน ผ้านุ่งแม่ของท่านท่านซักเอง ท่านเอาผ้านุ่งแม่ของท่านไปตากไว้บนขื่อ ไอ้ขื่อบ้านนี่มันสูงกว่าหัวคน เวลาเดินไปเดินมาหัวคนก็ต้องลอดขื่อ แต่ผ้านุ่งแม่ของท่านท่านไปตากไว้บนขื่อ เวลาแม่ท่านลุกไม่ถนัดท่านก็อุ้มลุกอุ้มนั่ง ถึงได้บอกว่าแม่ท่านเป็นผู้หญิง แต่ว่าเวลานั้นท่านเป็นพระ มีคนหลายคนเขามาตำหนิท่าน ผู้หญิงเขาติว่า “คุณปาน โยมของคุณน่ะเป็นผู้หญิง ผ้านุ่งเอาไปตากบนขื่อ ซักผ้านุ่งแม่เอง อุ้มลุกอุ้มนั่ง ป้อนข้าวป้อนน้ำ เช็ดขี้เช็ดเยี่ยวอย่างนี้ แม่จะบาป”

ท่านก็เลยบอกว่า “พระพุทธเจ้าท่านว่าไม่บาปนี่ พระพุทธเจ้าท่านว่าดี เวลานี้ไม่ใช่คนแล้ว ฉันเป็นพระ พอฉันมาเป็นพระฉันเป็นลูกของพระพุทธเจ้าในเมื่อพระพุทธเจ้าผู้เป็นพ่อว่าไม่บาป เป็นความดี ฉันก็เลยทำตามท่านน่ะซิ หากว่าฉันจะทำตามคนอื่นพูดก็ชื่อว่าฉันไม่เชื่อพระพุทธเจ้า ฉันทำตามคำของพระพุทธเจ้าชื่อว่าฉันไม่เชื่อคนอื่นหากว่าฉันเป็นฆราวาสฉันจะเชื่อชาวบ้าน แต่ว่าเวลานี้ฉันเป็นพระฉันต้องเชื่อพระพุทธเจ้า”

-เวลาตอนเช้า ก่อนจะกินข้าว เวลาเขาตีระฆังภายใน 5 นาทีพระเจ้าต้องนั่งรวมพร้อมกันที่วงข้าว ฉันวงเดียวกัน แล้วหลวงพ่อปานจะมาทีหลัง เรียกว่าพอ 5 นาที ท่านลุกจากกุฏิทันที มาถึงก็เดินดูรอบๆ วงกับข้าวรอบวงพระ ถ้าเห็นว่ากับข้าววงไหนพร่องไป ท่านก็นั่งลงในที่ของท่านจัดแจงแบ่งกับข้าวให้สม่ำเสมอกัน แม้เด็กวัดก็เหมือนกัน เวลาจะกินข้าวท่านต้องคอยตรวจดู ต้องให้กินข้าวสม่ำเสมอกัน กินกันด้วยความยุติธรรม ขนมถ้ามีน้อยท่านตักแบ่งให้เองเท่าๆ กัน เป็นชิ้นเป็นอันเท่าๆ กัน นี่ว่ากันถึงเรื่องกินข้าว แล้วเวลากินข้าวนี่พระของท่านไม่มีคุยกัน อยู่ในอาการสำรวมทั้งหมด

-เรื่องการแจกภัตร คำว่าแจกภัตรในที่นี้หมายถึงลาภจะพึงเกิดแก่พระมีการสวดผีสวดสางก็ตาม จะไปสวดมนต์เย็นตามบ้านที่เขานิมนต์ อันนี้ท่านแจกภัตรพระสม่ำเสมอกัน ให้เรียงลำดับกัน ถ้ารายแรกมานิมนต์ 5 องค์ ให้พระจัดไป 5 องค์ ถ้ารายที่ 2 มาท่านให้จัดต่อไปอีก รายที่ 3 มาให้จัดต่อไปอีก ใครจะมาเลือกพระองค์นั้นองค์นี้ไม่ได้ ท่านบอกว่าต้องได้เสมอกัน

-การเสียสละ หลวงพ่อปานมีการเสียสละดีมาก สมกับที่ท่านปรารถนาพุทธภูมิ แต่ว่าเวลาถึงวันเดือน 8 แรม 15 ค่ำ ซึ่งตรงกับวันตายของท่านพอดี เดือน 8 แรม 14 ค่ำทุกปี หลวงพ่อปานมีทรัพย์สินอยู่เท่าไร ของที่เขาถวายมาเท่าไรในปีนั้นยังเหลืออยู่ ไม่ใช่สตางค์นะ ของใช้จะเป็นจีวร สบง เก้าอี้ มุ้ง เตียง อะไรก็ตามของใช้มากๆ ของใช้อดิเรก พระมีกี่องค์ก็ตาม ท่านก็มาจัดไว้เป็นกองๆ เท่าจำนวนกับพระที่มีอยู่ในวัด แล้วท่านก็ให้พระจับสลากใครได้หมายเลข 1-2-3-4-5 ตามลำดับ เมื่อใครได้หมายเลขแล้ว กองที่กองไว้ท่านไม่ได้เขียนว่า 1-2-3 ของที่กองนะไม่เขียนเลข ใครได้หมายเลข 1 ไปเลือกเอาตามชอบใจ ใครอยากได้อะไรเอาอย่างนั้น แล้วหมายเลข 2 หมายเลข 3 ก็ไปเลือกกันตามลำดับ ท่านเสียสละทุกปี เรียกว่าทุกปีของท่านทำอย่างนี้ ของท่านไม่ค้างปี

หลวงพ่อปาน โสนันโท วัดบางนมโค ท่านมรณภาพในวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2481 เวลา 18.00 นาฬิกา ท่านได้กำหนดวันและเวลามรณภาพของท่านไว้ล่วงหน้าถึง 3 ปี ก่อนมรณภาพท่านให้โอวาทเป็นครั้งสุดท้าย ให้ศิษย์ทุกคนทำความดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งห้ามดื่มสุราและห้ามลักทรัพย์ สำหรับคนที่ไม่ทิ้งคาถาพระปัจเจกพุทธเจ้าจะเอาตัวรอดได้หลังท่านมรณภาพ 9 วัน ก่อนนำบรรจุลงหีบ สังขารของท่านเป็นปกติทุกอย่างมีอาการเหมือนคนนอนหลับ