ประวัติยี่กอฮง

ยี่กอฮง หรือ ยี่โกฮง ท่านเป็นเจ้าสัวชาวจีนแต้จิ้ว เป็นเศรษฐีผู้นำชุมชนชาวจีนในสมัยรัชกาลที่ 6 นามของท่านคือ พระอนุวัฒน์ราชนิยม (ฮง) ท่านเป็นต้นของนามสกุล "เตชะวณิช"

ท่านเกิดในปลายสมัยรัชกาลที่ 3 เดิมชื่อ ตี๋ยัง แช่แต้ บิดาอพยพเข้ามาหากินทางภาคเหนือของไทย แต่ต่อมาได้อพยพครอบครัวกลับเมืองจีนอีกครั้ง ขณะนั้น ยี่กอฮง ท่านมีอายุได้ 8 ขวบแล้วเมื่อกลับถึงเมืองจีนไม่นาน บิดาก็เสียชีวิต ครอบครัวท่านที่ประกอบด้วย มารดาและพี่ชาย อยู่ในสภาพยากจนมาก ครั้นเมื่ออายุได้ 13 ปี ก็ได้เดินทางมาทำงานที่ ซัวเถา จนเมื่ออายุได้ 16 ปี ท่านก็ได้อาศัยเรือเดินทางมาเผชิญโชคที่ "ประเทศสยาม"

เมื่อมาถึงบางกอก ท่านได้สมัครเป็นเสมียนโรงบ่อนเบี้ยของ พระยาภักดีภัทรากร(เหล่ากี้ปิง) เมื่อท่านมีประสบการณ์ ท่านก็เป็นนายอากรบ่อนเบี้ยเอง โดยการประมูลเป็นเจ้าภาษีอากรโรงหวยแบบจีน ที่เรียกว่า หวย36ตัว  นอกจากนี้ยังได้ตั้งร้านส่งสินค้าออกและนำสินค้าเข้า และทำโรงสี เคียมอั๊ว และทำหนังสือพิมพ์ด้วยฯลฯ แม้ว่าท่านจะเป็นผู้ไม่มีการศีกษา แต่กลับมีบทบาทสำคัญ ในฐานะผู้ชุมชนชาวจีนในสยาม พร้อม คณะอีก 12 ท่าน

ก่อตั้ง มูลนิธิ ป่อเต็กตึ้ง ในปีพ.ศ. 2445 เพื่อจัดดารงานศพให้กับชาวจีนอพยพที่ไร้ญาติ ซึ่งต่อมาได้ขยายดำเนินงาน ถึงคนไทยด้วย อีก6ปีต่อมา ท่านได้เข้ามามีบทบาทสำคัณในการจัดตั้ง บริษัทเรือเมล์จีนสยาม เพื่อทำลายการผูกขาด การขนส่างทางเรือของบริษัทเดินเรือตะวันตก และเพื่อรองรับการเติบโตด้านการค้าระหง่างจีนและไทย ในปีพ.ศ.2459ท่านได้เป็นผู้นำในการจัดตั้ง โรงเรียนเผยอิ้ง หรือ ป่วยเอ็งฮักเหา  อีกทั้งยังได้ช่วยเหลือบริจาคเงินช่วยเหลือผู้ประสบอุทกภัย และ สร้างเขื่อนเพื่อป้องกันน้ำท่วมที่มณฑลซัวเถาประเทศจีนและทั้งได้ส่งเงินกลับไปสร้างศาลเจ้า และ บ้านพัก ให้มารดาที่เมืองจีน ส่วนเมืองไทยท่านยังชอบแจกทานและบริจาค เงินช่วยเหลือการกุศลอยู่บ่อยๆ

เนื่องจากรายได้ของท่านมาจาก การเป็นเจ้าภาษี เมื่อรัฐบาลยกเลิกการทำภาษีอากรสุรา ยาฝิ่น โรงหวย และบ่อนเบี้ย ฐานะทางการเงินของท่านจึงถูกกระทบไปด้วย แต่ท่านก็ยังให้ความช่วยเหลือแก่ผู้ยากไร้ต่อไป เท่าที่ฐานะจะอำนวย ท่านถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2479 ขณะอายุได้ 84 ปี ศพของท่านได้นำกลับไปฝัง ที่สุสานในเมืองปังโคย ประเทศจีน

เนื่องจากท่านเป็นผู้ริเริ่มการเล่นหวย และชอบช่วยเหลือผู้เดือดร้อน จึงทำให้มีผู้นิยมไป
ไหว้เพื่อขอเลขมาเสี่ยงโชคเป็นประจำ โดยต่างเชื่อว่า ท่านยังโปรด กาแฟโอยั๊วแก่ๆ ไม่ใส่น้ำตาล กับพวงมาลัยดอกดาวเรือง ปัจจุบันมีศาลของท่านอยู่ บนดาดฟ้าของ สถานีตำรวจพลับพลาชัย และ ในบริเวณ ศาลไต้ฮงกง(พลับพลาชัย) จะมีหิ้งบูชา ตั้งรูปของท่านพร้อมกับป้ายชื่อ ผู้ร้วมก่อตั้งมูลนิธิป่อเต็กตึ้ง อีก 12 ท่าน

ขออนุญาติและขอขอบคุณข้อมูลบางส่วนจากหนังสือ เซียนพระ ฉบับที่339 เดือนเมษายน 2546 ข้อมูลจากเวปไซด์ของมูลนิธิปอเต็กตึ๊งและข้อมูลจากเว็ปคนรักมีดดอทคอม ครับ