ตำนานพระซุ้มกอ
บทความพระเครื่อง เขียนโดย Saphonsake
|
ประวัติ พระซุ้มกอ (พระกำแพงซุ้มกอ) จ.กำแพงเพชร ประวัติความเป็นมาของพระซุ้มกอ พระเครื่องสกุลกำแพงเพชร มีตำนานปรากฏชัดเจนจากการพบจารึกบนแผ่นลานเงินในกรุขณะรื้อพระเจดีย์องค์ใหญ่ของวัดพระบรมธาตุ เมืองนครชุม และเมื่อ พ.ศ.2392 สมเด็จพระพุฒาจารย์โต พรหมรังสี แห่งวัดระฆังฯ ซึ่งขึ้นมาเยี่ยมญาติที่เมืองกำแพงเพชร ก็ได้อ่านศิลาจารึกอักษรไทยโบราณ ที่วัดเสด็จ ฝั่งเมืองกำแพงเพชรมีอยู่ในจารึกได้กล่าวถึงพิธีการสร้างพระ อุปเท่ห์การอาราธนาพระ รวมถึงพุทธานุภาพอย่างมหัศจรรย์ ของพระเครื่องสกุลกำแพงเพชรทั้งหลาย นอกจากนี้ในพระราชนิพนธ์ เรื่องเสด็จประพาสกำแพงเพชร ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ซึ่งเขียนในปี พ.ศ. 2449 ก็ได้กล่าวถึงจารึกบนแผ่นลานทอง อันมีข้อความเกี่ยวกับการขุดพบพระต่างๆ ตามกรุต่างๆ หลักฐานชิ้นสำคัญ อันเกี่ยวกับเมืองกำแพงเพชร ได้แก่ศิลาจารึกนครชุม ที่กล่าวถึงการสร้างเมือง โดยพระมหาธรรมราชาลิไท ในราวปี พ.ศ.1279 ตำนานการสร้าง ต่อมาได้ยกฉัตรยอดวังทำแต่มพะละแหม่งเพิ่งแล้ว แต่ฐานชุกชียังไม่ถือปูนไม่รอบพระเจดีย์องค์นี้ทาสีเหลือง มีลายสีเหลือง แลดูในน้ำงามดี มีพระครูอยู่ในวัดเป็นเจ้าคณะรองรูปหนึ่ง พระครูเจ้าคณะแขวงอำเภอ พรานกระต่ายอีกพวกหนึ่ง เป็นสองพวกออกจะลงรอยกัน มีโรงเรียนอยู่ในหมู่กุฏิมีราษฏรมาหาเป็นอันมาก "พระเจดีย์ทั้ง ๓ องค์นี้ นายชิด มหาดเล็ก หลานพระยาประธานคโรทัย วึ่งเป็นนายอำเภออยู่ในมลฑลนครชัยศรี ลาป่วยออกมารักษาตัว ไปได้ตำนาน และพระพิมพ์มาให้ ยังมีกษัตริย์พระองค์หนึ่ง ทรงพระนามว่า พระยาศรีธรรมโศกราช ทรงดำริที่จะบำรุงพระพุทธศาสนา จึงไปเชิญพระธาตุจากลังกา และสร้างเจดีย์บรรจุไว้ที่แควแม่น้ำปิงและแม่น้ำยมเป็นจำนวน ๘.๔๐๐๐ พระเจดีย์พระฤๅษีจึงได้สร้างพระพิมพ์ขึ้นถวายพระญาศรีธรรมโศกราชเป็นอุปการะ จึงได้บรรจุพระธาตุ และพระพิมพ์ไว้ในพระเจดีย์ตั้งแต่นั้นมา เหตุที่พบพระพิมพ์กำแพงเพชรขึ้นนี้ เมื่อปีระกาเอกศก จุลศักราช ๑๒๑๑ สมเด็จพระพุฒาจารย์โต วัดระฆังฯ ขึ้นมาเยี่ยมญาติในเมืองกำแพงเพชร ได้อ่านแผ่นศิลาจารึกไทยโบราณที่มีอยู่ในวัดเสด็จ ได้ความว่า มีพระเจดีย์โบราณบรรจุพระบรมธาตุ อยู่บนบริเวณแม่น้ำปิง ฝั่งตะวันตก ตรงหน้าเมืองข้าม จึงได้ค้นคว้ากันขึ้นตามพระเจดีย์ ๓ องค์ ชำรุด ทั้ง ๓ องค์ พญาตะก่า ขอสร้างรวมเป็นองค์เดียว จึงได้ลื้อพระเจดีย์ จึงได้พบพระพิมพ์และวิธีบูชา นายชิดได้กล่าวสรุปถึงพระพิมพ์เมืองกำแพงเพชรเมื่อทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีความว่า "วันที่ ๒๒ สิงหาคม รัตนโกสินทร์ศก ๑๒๕ ข้าพระพุทธเจ้า นายชิด มหาดเล็กวรเดช หลานพระยาประธานนคโรไทยจางวางเมืองอุทัยธานี เดิมได้รับราชการในกระทรวงมหาดไทยเป็นตำแหน่งนายอำเภอ อยู่มลฑลนครชัยศรีข้าพระพุทะเจ้าป่วยเจ็บทุพพลภาพ จึงกราบถวายบังคมลาออกจากหน้าที่ราชการ ขึ้นมารักษาตัวอยู่บ้านภรรยาที่เมืองกำแพงเพชร ข้าพระพุทธเจ้าได้สืบเสาะหาพระพิมพ์ของโบราณซึ่งมีผู้ขุดค้นได้ ในเมืองกำแพงเพชรนี้ได้ไว้หลายอย่าง พร้อมพิมพ์แบบทำพระหนึ่งแบบขอพระราชทานทูลเกล้าฯ ถวาย ข้าพระพุทธเจ้าได้สืบถามผู้เม่าผู้แก่ ถึงตำนานพระพิมพ์เหล่านี้ อันเป็นที่เชื่อถือกันในแขวงเมืองกำแพงเพชรสืบมาก่อนได้ความว่าพระพิมพ์เมืองกำแพงเพชรนี้ มีมหาชนเป็นอันมากนิยมนับถือฤาชามาช้านานแล้ว มีคุณานิสงฆ์แก่ผู้สักการบูชาในปัจจุบัน หรือมีอนุภาพทำให้สำเร็จสมความปรารถนาแห่งผู้มีไว้สักการบูชาด้วยอเนกประการ" สัณฐานของพระพุทธนี้ตามที่ได้มีผู้พบเห็นมีดังน |
