หัวข้อ: เหรียญหล่อรุ่นแรก "เจ้าปู่บัวขาว" กุฉินารายณ์๑๐๙ปี พ.ศ.๒๕๖๕

ประวัติความเป็นมาของบ้านบัวขาว

และเจ้าปู่ตาบ้านบัวขาว

     บ้านบัวขาวตั้งขึ้นสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลายหรือต้นสมัยกรุงธนบุรีมีผู้เฒ่าผู้แก่เล่าต่อกันมาว่าในสมัยพระยาไม้ตาก

คงจะเป็นพระเจ้าตากสินมหาราชยังเป็นหมู่บ้านขึ้นต่อเมืองกุดสิมหรือเมืองกุดสิมนารายณ์ อยู่ในเขตอำเภอเขาวง

ปัจจุบันมีเมืองภูแล่นข้างอีกเมืองหนึ่งตั้งอยู่ริมล้าน้ำพะยัง อันเป็นบ้านภูแล่นช้างปัจจุบัน

     ต่อมาในปี พุทธศักราช ๒๔๕๔ ได้มีกฎหมายยุบมณฑลเป็นจังหวัด และยุบเมืองเป็นอำเภอเมืองภูแล่นช้างยุบไปตั้ง

เป็นอำเภอยางตลาด เมืองกุดสัมนารายณ์ย้ายมาตั้งที่บ้านบัวขาว และตั้งเป็นอำเภอกุฉินารายณ์ แบ่งออกเป็น ๕ ตำบล คือ

          ๑. ตำบลบัวขาว

          ๒. ตำบลคุ้มเก่า

          ๓. ต่ำบลสงเปลือย

          ๔. ตำบลภูแลนช้าง

          ๕. ตำบลแจนแลน

     ในสมัยนั้นการตั้งบ้านขึ้นมาไม่ใช่ของง่ายจะมีผู้เป็นเจ้าบ้านหรือหัวหน้าบ้านพาลูกบ้านอพยพเคลื่อนที่หาทำเล

ที่เหมาะสม ต้องใช้เวลานานเสาะแสวงหาหลาย ๆ แห่งจนถึงที่ตั้งบ้านบัวขาวปัจจุบัน ในที่สุดชาวบ้านหรือลูกบ้านพากันพิจารณา

เห็นว่า ผู้เป็นหัวหน้าบ้านสิ้นชีวิตหมดอายุไขไป ก็พากันจัดตั้งเป็นหอเจ้าบ้านขึ้น เรียกกันว่าหอเจ้าปู่ตาบ้าน

เพื่อเคารพสักการบูชาบรรพบุรุษ

     สำหรับบ้านบัวขาว ชาวบ้านดั้งเดิมจะดำรงชีวิตอยู่กันแบบง่าย ๆ ยึดความเป็นผู้ใหญ่เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง ถือเอา

มเหศักดิ์หลักเมืองเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ บรมโพธิสมภารและสิ่งที่ชาวบ้านบัวขาวเคารพนับถือหวงแหนที่สุดคือ “เจ้าปู่-ตาบ้านบัวขาว"

บริเวณเจ้าปู่ตาบ้านบัวขาว เมื่อก่อนเป็นป่าดอนปาทึบตรงกลางมีลานเตียนโล่ง จึงพากันสร้างเป็นหอ ๓ หอขึ้น เพื่อเคารพ

สักการตามลำดับ และได้พากันดำเนินการจัดให้มีหลักฐานเอกสารสิทธิ์เป็นหนังสือสำคัญสำหรับที่หลวงขึ้น เลขที่ ๔๓๔๐๗

ที่ดินเลขที่ ๒๓ ระวาง ๒๖๓-๕๖๑๐-๓๒ มีชื่อว่า "ดอนเจ้าปู่สาธารณประโยชน์” ของกรมที่ดิน และกรมการปกครอง

กระทรวงมหาดไทย

     ต่อมานายเวทย์ ฉายประสาทดำรงตำแหน่งนายอำเภอกุฉินารายณ์ได้จัดสร้างขึ้นบริเวณดอนเจ้าปู่ตาบ้านบัวขาว

ในฐานะที่เป็นเมืองบัวขาวหรือเมืองกุดสิมนารายณ์มาก่อน และพร้อมกันสร้างหอ-โฮง ของเจ้าปู่ตาบ้านบัวขาว

ขึ้น ๓ หลัง เป็นการบูรณะพัฒนาให้เหมาะสม คือ

          หลังกลาง   เป็นหอโยงของเจ้าปู่-ตาบ้านบัวขาวชื่อว่า “ขุนศึกสุริโยทัย“ (ตุ๋ย)

          หลังทิศตะวันออก   เป็นหอโฮงของนางแพงศรี

          หลังทิศตะวันตก   เป็นหอโฮงของนางแพงเมือง

     สำหรับเจ้าปู่-ตาบ้านบัวชาวนั้นจะต้องมีคนรักษาหรือคนทรงเรียกว่า “เจ้าจ้ำ" หรือกวานเจ้าน้ำ มีความเป็นมาตามลำดับดังต่อไปนี้

          เจ้าจ้ำที่ ๑ เจ้าจ้ำพรหมแสง     อายุ ๑๒๖ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๒ เจ้าจ้ำควง     อายุ ๑๒๓ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๓ เจ้าจ้ำแก้วจันดา (แก้วจันตา ดุลชาติ)     อายุ ๑๒๕ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๔ เจ้าจ้ำขีม     อายุ ๙๖ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๕ เจ้าจ้ำต้น แสงนาฮาย     อายุ ๙๐ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๖ เจ้าจ้ำแก้ว โคตรรุชัย     อายุ ๙๖ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๗ เจ้าจ้ำแม่ใหญ่ดี     อายุ ๙๐ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๘ เจ้าจ้ำแสงนาฮาย     อายุ ๙๐ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๙ เจ้าจ้ำใส แสงนาฮาย     อายุ ๘๔ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๑๐ เจ้าจ้ำแม่ใหญ่สอ     อายุ ๙๐ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๑๑ เจ้าจ้ำเลือก แสงนาฮาย     อายุ ๗๕ ปี

          เจ้าจ้ำที่ ๑๒ เจ้าจ้ำไข แสงนาฮาย (ยังมีชีวิต)

          เจ้าจ้ำที่ ๑๓ เจ้าจ้ำชิน แสงนาฮาย (คนปัจจุบัน)

     การจัดเลี้ยงหรือเช่นสรวงคารวะประจำปี แต่ละปีจะมีการจัดเลี้ยงหรือเซ่นไหว้ปีละ ๒ ครั้ง คือ

          ครั้งที่ ๑ เดือน ๖   ข้างขึ้นวันพุธแรกของเดือนก่อนลงทำนา

          ครั้งที่ ๒ เดือน ๒   หรือเดือน ๓ เรียกว่าเลี้ยงยี่เลี้ยงเจียง

     เครื่องเซ่นไหว้ได้แก่

          ๑. ไก่ต้มหรือแกง

          ๒. เต่าหรือหัวหมู , ผ้าขาว , ผ้าซิ่น ๑ ผืน , แพร ๑ วา

          ๓. สุรา ๑ ขวด , หรือ ๑ ไห

หมายเหตุ

     ๑.ประวัติความเป็นมาได้จาก ครูบาสอน พนมแก่น ครูโรงเรียนประชาบาลตำบลบัวขาว(วัดทุ่งบัวขาว)

        และอดีตครูใหญ่โรงเรียนหนองจระเข้เรืองศิลป์ ซึ่งเป็นลูกบ้านบัวขาวโดยตรง รู้จักประวัติความเป็นมาอย่างดี

        นายจำรัส แสงฤทธิ์ อดีตผู้ช่วยศึกษาธิการจังหวัดกาฬสินธุ์

        และนายออน พลอยวิเลิศ อดีตผู้ช่วยผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านบัวขาว(วันครู ๒๕๐๐) รวบรวมเรียบเรียงขึ้นไว้

     ๒.ศาลเจ้าจีนได้มาขอใช้พื้นที่ "ดอนเจ้าปู่สาธารณประโยชน์” ตั้งศาลเพื่อเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของคนไทยเชื้อสายจีน

        ราวๆปี พ.ศ.๒๕๑๑-๒๕๑๒